گاهی این سوال به ذهن انسان می رسد که اگر خداوند صدای ما را می شنود، به دعا و درخواست ما آگاه است، توانایی اجابت هم دارد و خودش فرموده: از من بخواهید تا اجابت کنم.(غافر۶۰) پس چرا برخی اوقات شاهد اجابت سریع دعاهای خود نیستیم؟

در پاسخ به این سوال باید گفت هیچ دعایی خالی از نوعی اجابت نیست، زیرا نوعی عبادت و پرستش است و در هر عبادتی که با قصد قربت انجام می شود؛ یعنی عبادت کننده تصمیم دارد به خدای خود نزدیک شود و به کمالات ذات اقدس آراسته گردد، خالی از اثر قربی نیست. بنابراین، همین که دعا و عبادت با خلوص نیت و شرایط لازم انجام می شود، در همان لحظه به اجابت می رسد و اثر معنوی خود را بر روح و جان انسان می گذارد.

به عبارت دیگر؛ فلسفه و هدف اولی در دعا کردن، زنده نگه داشتن حالت دعا است و اگر کسی توفیق دعا کردن پیدا کرد باید مطمئن باشد که مورد عنایت خدا قرار گرفته و در حقیقت خواسته اصلی او که مناجات، سخن گفتن و ارتباط با خدا بوده به دست آمده است اما دریافت خواسته مورد نظر، در مرتبه دوم است که برای به اجابت رسیدن آن باید شرایطی را در نظر داشت و رعایت کرد؛ از جمله این که:

۱. انسان از خدا چیزی را بخواهد که، حرام نباشد، یا به ضرر دیگران نباشد و یا ...


۲. هم چنین دعایی که در روایات و آیات، سفارش فراوان به آن شده، دعا و درخواست درباره حاجات و حوا ئج معنوی است. مانند درخواست توفیق برای اطاعت اوامر الهی و ترک محرمات، و دعا برای جامعه اسلامی و مؤمنان و...


۳. اگرچه آموزه های دینی به ما می گوید در امور کوچک و بزرگ دعا کنیم و در دعا اصرار و پی گیری داشته باشیم، ولی برای تشخیص صلاح و مصلحت در دعا باید، به این نکته توجه کرد که دعا نیز امری قانون مند است، لذا نباید با قوانین تشریعی و تکوینی پروردگار در تعارض باشد.


۴. در حصول نتیجه هم نباید شتاب کرد، و باید استجابت را از جهت زمان به خدا واگذار نمود، تا آنچه مصلحت است عمل نماید.


۵. از طرفی اموری نظیر «ذکر صلوات در ابتدا و انتهای هر دعا، مراقبت از قلب در برابر وسوسه های شیطان، قطع امید از غیر خدا و تنها تکیه نمودن بر او» به استجابت دعا کمک می کنند.


رسول گرامی اسلام فرمود: هنگامی که خداوند بخواهد نیازهای بنده اش را برآورد به او اذن و توفیق دعا کردن می دهد. (میزان الحکمه/حدیث ۵۵٨٣)

وبا استمرار این حالت است که آدمی به تدریج مظهر نورانیت و اسماء و صفات کمالیه حق تعالی شده، به کمال و سعادت شایسته خود می رسد، خود دعا کردن، در حقیقت، درمان عطش قلب و تسکین سوزش جان و و نیاز روح به عروج به عالم قدس اله است.


امام صادق(ع)فرمود: شما را به دعا سفارش می کنم. زیرا با هیچ عمل دیگری همچون دعا، به خدا نزدیک نمی شوید (کافی، ج۲، ۴۶۷)


در صورت برقراری ارتباط صحیح و رعایت شرایط لازم، خواسته های مادی و معنوی انسان نیز در معرض اجابت قرار خواهد گرفت. ان شاء الله.